Armed4Stroke: Oefenen met een naaste ondersteund door telerevalidatie na een beroerte

24 maart 2025

Patiënten met een beroerte en hun mantelzorgers ervaren grote moeite met de overgang van klinische revalidatie naar de thuissituatie. In dit WCF-gefinancierde project is de toegevoegde waarde onderzocht van oefenen met een naaste ondersteund door telerevalidatie, in de subacute fase na een beroerte. Belangrijke uitkomstmaten waren functioneel herstel, opnameduur, overgang naar de thuissituatie van patiënten en psychosociaal welbevinden van patiënten en mantelzorgers.

• Looptijd onderzoek: december 2018 – februari 2024

Aanleiding

Door gebrek aan middelen in de revalidatie krijgen patiënten in de subacute fase na een beroerte onvoldoende therapie en zowel patiënten als hun mantelzorgers ervaren grote moeite met de overgang naar de thuissituatie. Het is bovendien bekend dat patiënten in de thuissituatie minder actief zijn waardoor een risico ontstaat op terugval in het functioneren. Er zijn dan ook nieuwe strategieën nodig om de frequentie van oefenen duurzaam te verhogen zonder toename van zorgkosten, zowel tijdens de klinische revalidatie als in de thuissituatie.

Opzet onderzoek

De effectiviteit van het Armed4Stroke programma is onderzocht in een enkel-blind gerandomiseerd onderzoek (RCT) waarbij 41 patiënten met een beroerte en hun mantelzorgers werden gerekruteerd tijdens (poli)klinische revalidatie in revalidatiecentra Reade, Roessingh, Sint Maartenskliniek en Vogellanden. Deelnemers werden door middel van loting in een controlegroep (8 weken reguliere zorg) of interventiegroep (8 weken oefenen met een naaste in aanvulling op reguliere zorg) geplaatst. Metingen werden gedaan bij start van de interventie, na 8 weken en 6 maanden.

Interventie
Patiënten en mantelzorgers in de interventiegroep ontvingen een op maat gemaakt oefenprogramma gericht op mobiliteit (balans, loopvaardigheid, buitenactiviteiten en fysieke training) en werd gevraagd om minimaal 2,5 uur per week samen te oefenen. Zij werden getraind tijdens 4 face-to-face sessies met een therapeut en ondersteund door een online telerevalidatie systeem met oefenvideo’s, gerichte mijlpalen ter motivatie en optioneel tussentijdse berichtgeving.

Resultaten

Er werden geen significante verschillen gevonden tussen de 2 groepen in onze primaire uitkomstmaat, zelf-gerapporteerd herstel van mobiliteit gemeten met het mobiliteit-domein van de Stroke Impact Scale. De opnameduur in de interventiegroep was 1 week korter, maar dit verschil was niet significant. Ook werd er geen significant verschil gevonden in het gevoel van voldoende voorbereid te zijn op het ontslag naar huis. Mantelzorgers in de interventiegroep rapporteerden wel een significant hogere kwaliteit van leven en een minder depressieve stemming dan mantelzorgers in de controlegroep. Op lange termijn (na 6 maanden) waren patiënten die het Armed4Stroke programma hebben gevolgd significant zelfstandiger in vrijetijdsactiviteiten.

Wetenschappelijke opbrengsten

• Allied rehabilitation using caregiver-mediated exercises combined with telerehabilitation for stroke (ARMed4Stroke): A randomised controlled trial | Clincal Rehabilitation | Full article (opent in nieuw tabblad)
• Can telerehabilitation services combined with caregiver-mediated exercises improve early supported discharge services poststroke? A study protocol for a multicentre, observer-blinded, randomized controlled trial | BMC Neurology | Full article (opent in nieuw tabblad)
• Prospectively Classifying Community Walkers After Stroke: Who Are They? | Archives of Physical Medicine and Rehabilitation | Abstract (opent in nieuw tabblad)
• Caregiver‐mediated exercises for improving outcomes after stroke | Cochrane Library | Full article (opent in nieuw tabblad)
• Agreement and differences regarding family functioning between patients with acquired brain injury and their partners | Full article
• Comparing two identically protocolized, multicentre, randomized controlled trials on caregiver-mediated exercises poststroke: Any differences across countries? | PLOS One | Full article (opent in nieuw tabblad)
• Implementatie- en scholingsprogramma voor revalidatie-instellingen

Beschouwing resultaten

Anders dan in een verkennende studie heeft oefenen met een naaste in dit onderzoek niet geleid tot een verbetering in herstel van mobiliteit. Hiervoor zijn verschillende verklaringen mogelijk. Het kan zijn dat 4 face-to-face sessies over een periode van 8 weken onvoldoende is om mantelzorgers op te leiden tot een effectieve co-therapeut. Ook vonden we geen significant verschil in de totale oefentijd tussen beide groepen, wat een belangrijke intermediar kan zijn voor de beoogde verbetering.

Wel vonden we positieve effecten op gebied het psychosociaal welbevinden en zelfstandigheid in ADL op lange termijn. Deze gunstige resultaten zijn in lijn met bevindingen uit twee voorgaande effectonderzoeken uitgevoerd door onze onderzoeksgroep (van den Berg et al. 2016 en Vloothuis et al. 2019). Dit laat zien dat mantelzorgers meer actief betrokken moeten worden in het revalidatieproces na een beroerte om de overgang naar de thuissituatie te vergemakkelijken.

In de context van een toenemende druk op de zorg met minder personele en financiële middelen beschikbaar in de revalidatie, kan het inzetten van mantelzorgers een aantrekkelijke oplossing zijn voor de toekomstbestendigheid van de zorg. In toekomstig onderzoek kan worden gedacht aan meer intensieve training mantelzorgers in de revalidatiezorg in de vorm van rooming-in.

Opgemerkt moet worden dat patiënten voor een belangrijk deel gedurende de COVID pandemie zijn gerekruteerd. Hierdoor konden er minder koppels meedoen dan eerder beoogd.

Affiliaties: 1. Department of Rehabilitation Medicine, Amsterdam University Medical Center, location VUmc, Amsterdam Movement Sciences, Amsterdam, the Netherlands, 2. Amsterdam Neuroscience, Amsterdam, the Netherlands, 3. Department of Physical Therapy and Human Movement Sciences, Northwestern University, Chicago, IL, USA, 4. Roessingh Research and Development, Enschede, the Netherlands, 5. Department of Biomedical Signals and Systems, Technical Medical Center, University of Twente, Enschede, the Netherlands, 6. Department of Biomechanical Engineering, Technical Medical Center, University of Twente, Enschede, the Netherlands, 7. Amsterdam Rehabilitation Research Centre, Reade, Amsterdam, the Netherlands, 8. Telerevalidatie.nl, Enschede, the Netherlands

Mogelijk ook interessant voor jou