Meer op Maat: Gestratificeerde Blended Fysiotherapie bij nek- en schouderklachten

25 augustus 2025

In het project Meer op Maat is een werkwijze ontwikkeld en geëvalueerd waarmee fysiotherapeuten hun behandeling bij patiënten met nek- en/of schouderklachten beter af kunnen stemmen op individuele kenmerken, behoeften en mogelijkheden. Door risicostratificatie te combineren met een inschatting voor de geschiktheid voor blended care, worden zij ondersteund in het kiezen van de best passende behandelinhoud én -vorm.

• Looptijd onderzoek: juni 2018 t/m augustus 2024

Aanleiding

Patiënten met nek- en/of schouderklachten ervaren vaak pijn, beperkingen in het dagelijks functioneren en verminderde participatie, resulterend in hoge directe en indirecte kosten. De fysiotherapeutische behandeling van deze klachten kan mogelijk verbeterd worden door de zorg beter af te stemmen op individuele kenmerken, behoeften en mogelijkheden van de patiënt, en door eventueel gebruik te maken van eHealth-toepassingen. Een voorbeeld van de inzet van eHealth is het app-based programma e-Exercise. Binnen e-Exercise ontvangen patiënten op maat gemaakte oefeningen, beweegopdrachten en voorlichtingsmateriaal.

Opzet onderzoek

Dit onderzoek richtte zich op de ontwikkeling en wetenschappelijke onderbouwing van een ‘Gestratificeerde Blended Fysiotherapie’-werkwijze, inclusief e-Exercise modules voor patiënten met nek- en/of schouderklachten. Binnen de werkwijze wordt doormiddel van de Checklist Blended Fysiotherapie (opent in nieuw tabblad) gekeken of mensen geschikt zijn voor blended fysiotherapie. Patiënten die hier niet geschikt voor zijn, ontvangen een voorlichtings-werkboek in plaats van e-Exercise. De Keele STarT MSK Tool (opent in nieuw tabblad) wordt gebruikt om het risico op aanhoudende klachten in te schatten en dient als input voor het klinisch redeneren van de fysiotherapeut bij het bepalen van de inhoud en aantal sessies van de behandeling. De werkwijze en bijbehorende tools zijn op haalbaarheid getest in een pilotstudie, waarna de verbeterde werkwijze en bijbehorende tools op (kosten-)effectiviteit zijn geëvalueerd in een enkel-blind multicentrum cluster-gerandomiseerde trial (cRCT). Patiënten in de experimentele groep kregen een gestratificeerde behandeling op basis van hun geschiktheid voor blended fysiotherapie en hun risico op aanhoudende klachten. Binnen de vergelijkingsgroep kregen patiënten fysiotherapeutische zorg zoals dat gebruikelijk wordt aangeboden volgens de KNGF-richtlijnen (opent in nieuw tabblad). Uitkomstmaten waren pijn en beperkingen, fysieke activiteit, zelfmanagement, gezondheid-gerelateerde kwaliteit van leven, en gebruik en ervaringen van patiënten en fysiotherapeuten met de ‘Gestratificeerde Blended Fysiotherapie’-werkwijze. Daarnaast werd de kosteneffectiviteit in kaart gebracht. Metingen werden gedaan bij aanvang van de therapie, na 3 maanden, na 6 maanden en na 9 maanden.

Resultaten

Het onderzoek is inmiddels afgerond. Mede door de COVID-19 pandemie heeft dit onderzoek vertraging opgelopen en hebben er helaas minder patiënten meegedaan dan beoogd. Beide groepen vertoonden klinische verbeteringen gedurende 9 maanden, zonder meetbare significante of klinisch relevante verschillen daartussen. Patiënten in de experimentele groep hadden gemiddeld twee fysiotherapiesessies minder nodig dan de controlegroep. Beide groepen toonden kleine verschillen binnen de verschillende categorieën van kosten die gepaard gaan met nek/schouderklachten, maar ook op gebied van kosteneffectiviteit is geen significant effect gevonden. Opvallend was dat het analoge voorlichtings-werkboek nauwelijks is ingezet.

Concluderend is de ‘Gestratificeerde Blended Fysiotherapie’-werkwijze niet (kosten-) effectiever gebleken dan gebruikelijke fysiotherapie. De resultaten van de artikelen over de effectiviteit en kosteneffectiviteit zijn ingediend bij een wetenschappelijk tijdschrift.

Wetenschappelijke opbrengsten

• Development and feasibility of stratified primary care physiotherapy integrated with eHealth in patients with neck and/or shoulder complaints: results of a mixed methods study | BMC Musculoskeletal Disorders | Full Text
• Stratified care integrated with eHealth versus usual primary care physiotherapy in patients with neck and/or shoulder complaints: protocol for a cluster randomized controlled trial | BMC Musculoskeletal Disorders | Full Text
• Journal of Medical Internet Research – Barriers and Facilitators to the Implementation of Digital Health Services for People With Musculoskeletal Conditions in the Primary Health Care Setting: Systematic Review (opent in nieuw tabblad)

Beschouwing resultaten

Het onderzoek heeft geen significante of klinisch relevante verschillen aangetoond tussen de ‘Gestratificeerde Blended Fysiotherapie’-werkwijze en reguliere fysiotherapie, zowel op gebied van effectiviteit als kosten-effectiviteit. Als patiënten een voorkeur hebben voor de blended-werkwijze kan deze wel worden aangeboden. Het onderzoek heeft getracht bij te dragen aan het voorkomen van verschillen in kwaliteit van zorg door de komst van technologie, door ook een analoog alternatief te bieden. In het onderzoek was hier echter weinig vraag naar. Er is behoefte aan vervolgonderzoek met innovatievere methodes van personalisatie, grotere deelnemeraantallen (met name met een hoog en matig risico), en betere positionering van het analoge alternatief voor patiënten die minder geschikt zijn voor een digitale optie.

Affiliaties: 1) Lectoraat Innovatie van Beweegzorg, Hogeschool Utrecht, Utrecht, 2) Academische Werkplaats Eerstelijns Fysiotherapie, Julius Gezondheidscentra, Utrecht, 3) Afdeling Revalidatie, Fysiotherapiewetenschap en Sport, UMC Utrecht, Utrecht, 4) Lectoraat Empowering Healthy Behaviour, Fontys Hogeschool, Eindhoven, 5) Lectoraat Werkzame factoren in de beweegzorg, Hogeschool Arnhem Nijmegen, Nijmegen, 6) Radboud Institute for Health Sciences, IQ Health, Radboud University Medical Center, Nijmegen, 7) Afdeling Gezondheidswetenschappen, Epidemiology en Data Science en Bewegingswetenschappen, Amsterdam UMC, VU, Amsterdam, 8) STARS Education and Research Alliance, School of Health and Rehabilitation Sciences, The University of Queensland, Brisbane, Australia.

Mogelijk ook interessant voor jou