Dementie (2020) [zorgstandaard]

Aanbevelingen voor de Fysiotherapeut

De ziekte dwingt zowel de persoon met dementie als diens mantelzorger om zich aan te passen aan

de nieuwe situatie, waarin zij moeten leren leven met de dementie en zien om te gaan met verlies. Iedere persoon doet dat op zijn of haar manier. De ene persoon beschikt daarbij over meer aanpassingsvermogen en aanpassingsbereidheid dan de andere, onder meer afhankelijk van persoonlijkheid, lichamelijke gezondheid, denkbeelden, cultuur en ervaringen uit het verleden. Persoonsgerichte dementiezorg is afgestemd op de specifieke en individuele belevingswereld van de persoon met dementie en diens mantelzorgers, waarbij iemand met dementie als volwaardig wordt gezien. Bij het bieden van persoonsgerichte zorg verdiep je je in het perspectief van degene met dementie en ga je uit van zijn of haar mogelijkheden.

Voor het bieden van persoonsgerichte zorg zijn de volgende uitgangspunten belangrijk:

• Het centraal stellen van de unieke persoonlijkheid en levensgeschiedenis van de persoon met dementie en mantelzorger;
• Het personaliseren van zorg en de omgeving;
• Relaties en interacties in stand houden en stimuleren om het welbevinden te bevorderen
• Het doorlopende proces van gedeelde besluitvorming en continue afstemming op de wensen en verwachtingen;
• De aandacht voor snelheid van communicatie, non-verbale communicatie, zoals oogcontact maken, en het gebruik van taal die positief en afgestemd is op iemands individuele mogelijkheden;
• Probleem of onbegrepen gedrag zien als een uitingsvorm van over-/onderprikkeling door omgevingsfactoren en/of lichamelijk ongemak en/of onvervulde behoeften en dit interpreteren vanuit het perspectief van de persoon met dementie;
• Het prioriteren van de relatie vanuit wederzijds respect en verbondenheid tussen zorgverlener en persoon met dementie en diens mantelzorger.

De essentie van persoonsgerichte zorg is dat de verlangens en behoeften van mensen en hun naasten als uitgangspunt worden genomen. Een meer holistische kijk op gezondheid

waarin aandacht voor de fysieke, psychische, sociale en spirituele dimensie van gezondheid en kwaliteit van leven centraal staan. Om dit te bereiken is integrale zorg essentieel: gecoördineerde samenwerking tussen alle (in)formele hulpverleners. Door zijn complexe karakter vraagt dementiezorg bij uitstek om een integrale benadering.

Randvoorwaarden voor goede dementiezorg

• De persoon met dementie heeft één integraal zorgleefplan, met als uitgangspunt eigen regie, behoeften en voorkeuren
• Het streven is om alle mensen met (een vermoeden van) dementie vanaf de start van het diagnostisch traject een vast coördinatie- en aanspreekpunt (casemanagement dementie) aan te bieden
• Samenwerkingspartners in het netwerk rondom de persoon met dementie maken concrete samenwerkingsafspraken

Het dementietraject

Het dementietraject kan worden ingedeeld in vier fasen:

1. Niet-pluisfase
2. Diagnostische fase
3. Leven met dementie
4. Stervensfase en nazorg

Het diagnostisch onderzoek bij een vermoeden van dementie omvat zowel ziekte- als zorgdiagnostiek en wordt integraal uitgevoerd, gericht op het lichamelijke, psychische, functionele en sociale domein.

Palliatieve zorg bij dementie wordt ingezet vanaf de diagnose, waarbij de focus in het begin ligt op levensverlenging en naarmate de dementie vordert verschuift naar functiebehoud en het bieden van optimaal comfort.

Verschillende paramedische disciplines kunnen betrokken zijn bij de zorg voor personen met dementie, zoals de (geriatrie)fysiotherapeut, ergotherapeut, logopedist of diëtist. Afhankelijk van de ervaren beperkingen en de individuele behoeften van de persoon met dementie, kunnen paramedische interventies ingezet worden.