Guillain-Barré Syndroom (2010)

Aanbevelingen voor de Fysiotherapeut

Verdenking GBS

 Er is een uitgebreide differentiaaldiagnose bij een patiënt met een snel progressieve slappe parese. Bij GBS wordt de snel progressieve zwakte vaak voorafgegaan door een infectie. Daarnaast hebben opvallend veel patiënten pijn.

Diagnose GBS

Diagnostische criteria

• Progressieve spierzwakte in armen en benen;
• areflexie of verlaagde spierrekkingsreflexen.

 Symptomen die de diagnose sterk ondersteunen

• Progressie van symptomen gedurende dagen tot maximaal vier weken;
• relatieve symmetrie van de symptomen;
• geringe sensibele klachten;
• hersenzenuwuitval, met name bilaterale zwakte van de aangezichtsspieren;
• autonome klachten en verschijnselen;
• pijn (vaak aanwezig);
• verhoogd eiwit in de liquor;
• typische EMG-bevindingen.

Symptomen die de diagnose minder waarschijnlijk maken

• Ernstige longfunctiestoornis bij geringe zwakte van de extremiteiten aan het begin van de ziekte;
• ernstige gevoelsstoornissen bij geringe zwakte van de extremiteiten aan het begin van de ziekte;
• duidelijke blaas- of darmfunctiestoornissen aan het begin van de ziekte;
• koorts aan het begin van de ziekte;
• scherp sensibel niveau;
• langzame progressie (> vier weken) met relatief geringe zwakte zonder ernstige longfunctiestoornis (denk dan aan subacute inflammatoire demyeliniserende polyneuropathie of aan CIDP);
• duidelijke en persisterende asymmetrie van zwakte;
• persisterende blaas- of darmfunctiestoornissen;
• verhoogd aantal mononucleaire cellen in de liquor (>50×106/l);
• polymorfe nucleaire cellen in de liquor.

Aanvullend onderzoek

Standaard bloedonderzoek (glucose, natrium, kalium, fosfaat, kreatinine, leverfuncties, CK, leukocyten, CRP) en liquoronderzoek (totaal eiwit, cellen). Op indicatie uitbreiden. EMG-onderzoek is in het algemeen niet noodzakelijk om de diagnose te kunnen stellen.

Indicatie IC

Er zijn geen zeer strikte regels wanneer een patiënt met GBS moet worden opgenomen op een IC. Dit moet per patiënt in overleg met de IC-arts worden beoordeeld. Als regel kan worden aangehouden dat aan ten minste één van de volgende criteria moet worden voldaan:

• Snelle progressie van spierzwakte bij reeds ernstig aangedane patiënt;
• dreigende respiratoire insufficiëntie;
• ernstige cardiovasculaire autonome dysfunctie;
• ernstige slikstoornissen vaak in combinatie met een verminderde hoestreflex.

Behandeling en begeleiding

Preventie en behandeling complicaties

• Autonome dysfunctie (met name hartritme, bloeddruk, darmfunctie): terughouden met opioïden
• Incontinentie en blaasproblemen: in progressieve fase regelmatig het urineresidu bepalen door middel van bladderscan
• Pijn: dagelijkse controle tijdens de progressieve fase
• Infecties: selectieve darmcontaminatie ter voorkoming van beademingsgerelateerde pneumonie
• Slikstoornissen (overweeg consult logopedie)
• Veneuze trombo-embolie: bij bedlegerige patiënten starten met LMWH en elastische kousen, tot maximaal drie maanden na begin van de immobilisatie
• Contracturen: spierstijfheid, spitsvoeten (consult fysiotherapie)
• Decubitus: zie richtlijn Decubitus
• Drukneuropathie: aandacht voor goede positionering patiënt
• Elektrolytstoornissen zoals hyponatriëmie
• Ondervoeding en overgewicht: overweeg consult diëtist

Communicatie

• Aandacht voor communicatie met patiënt die hiertoe nauwelijks in staat is
• Vaste verpleegkundigen en eventueel naasten inschakelen: overweeg consult logopedist

Start revalidatiegeneeskundige behandeling

• Snel starten met fysiotherapie
• Inschakelen revalidatiearts; opstelling revalidatieplan; inzet paramedische en psychosociale disciplines; voorkomen complicaties en begeleiding patiënt in zijn functionele (on)mogelijkheden
• Patiënt en naasten informeren over Spierziekten Nederland