Ga naar de inhoud

Anterieure kniepijn bij sporters (2022)

Op initiatief van de Vereniging voor Sportgeneeskunde is in 2019 gestart met de ontwikkeling van de richtlijn Anterieure kniepijn bij sporters. Namens het KNGF en de NVFS vertegenwoordigde Dr. M. van Ark en MSc. M.J. Ophey de fysiotherapie in de werkgroep. In juli 2021 heeft het KNGF commentaar gegeven op de conceptrichtlijn (Nicky van Melick en Stein van der Heuvel). Begin december 2021 is het KNGF gevraagd de definitieve versie van de richtlijn, waarin onze commentaren naar tevredenheid zijn verwerkt, te autoriseren. Eind december 2021 is de richtlijn Anterieure kniepijn bij sporters geautoriseerd door het KNGF.

  • Publicatiedatum: 25 januari 2022

Anterieure kniepijn bij sporters (2022)

Aanbevelingen voor de fysiotherapeut

Anamnese en lichamelijk onderzoek PT

  • Stel de diagnose patella tendinopathie aan de hand van de volgende criteria:
    • belastingsafhankelijke pijn ter plaatse van de onderpool van de patella; en
    • een positieve palpatietest en/of Royal London Hospital test en/of single leg decline squat.
  • Overweeg aanvullende beeldvormende diagnostiek bij twijfel over de diagnose of bij therapieresistente klachten na 12 weken.
  • Informeer de patiënt over het gebrek aan bewijskracht van aanvullende beeldvormende diagnostiek en de kosten voor de patiënt.

Oefentherapie Patellofemorale pijn (PFP)

  • Adviseer de patiënt als basis voor de behandeling van patellofemorale pijnquadriceps-en/of heup-georiënteerde oefentherapie gedurende minimaal zes tot twaalf weken en bij voorkeur(deels)onder begeleiding van de fysio- of oefentherapeut.
  • Bouw het oefenprogramma gestructureerd op (in omvang en in intensiteit); zorg daarbij voor continue afstemming op de klachtenintensiteit van de patiënt.
  • Besteed aandacht aan mondelinge en schriftelijke educatie voor de patiënt.
  • Evalueer na zes en twaalf weken de progressie van het oefenprogramma (omvang en intensiteit), pijn (bijvoorbeeld Visual Analogue Scale) en functie (bijvoorbeeld Anterior Knee Pain Score) op gestructureerde wijze.
  • Overweeg bij onvoldoende progressie na zes weken aanvullende conservatieve behandelingen conform de aanbevelingen (zie module Aanvullende conservatieve behandelingen PFP).
  • Heroverweeg de diagnose patellofemorale pijn indien na twaalf weken gestructureerde oefentherapie geen verbetering van pijn en functie zijn opgetreden (zie ook module Anamnese en lichamelijk onderzoek PT).

Aanvullende conservatieve behandelingen PFP

  • Behandel patellofemorale pijn in eerste instantie alleen door middel van oefentherapie gedurende zes tot twaalf weken (zie module Oefentherapie PFP).
  • Overweeg tape, brace of zolen in aanvulling op oefentherapie indien oefentherapie alleen niet het gewenste resultaat heeft.
  • Informeer de patiënt over gebrek aan bewezen effectiviteit van de aanvullende conservatieve behandelingen en beslis samen over eventueel aanvullende behandelingen.

Oefentherapie patella tendinopathie (PT)

  • Adviseer de patiënt als basis voor de behandeling van patella tendinopathie oefentherapie (actieve behandeling) gedurende twaalf weken, bij voorkeur (deels) onder begeleiding van de fysio-of oefentherapeut.
  • Gebruik een stappenplan (zie figuur6.1 in de richtlijn) bij de behandeling van patiënten met een patella tendinopathie:
  1. Pijn management:
    Patiënteducatie (mondelinge en schriftelijke educatie) en belastingadviezen.
  2. Kracht opbouw:
    Opbouwende krachtoefeningen van de quadriceps gedurende minimaal 12 weken. De vorm van oefentherapie dient te worden afgestemd met de individuele patiënt. De voorkeur gaat uit naar langzame en zware oefeningen waarbij afhankelijk van de reactie van de kniepees gekozen kan worden voor een of meerdere contractievormen.
  3. Opbouw explosiviteit/ plyometrie:
    Afhankelijk van type sportbeoefening kan in aansluiting worden gestart met een geleidelijke opbouw van explosieve/ plyometrische activiteiten.
  4. Onderhoud bestaande uit krachtoefeningen van de quadriceps.
  • Overweeg eventueel aanvullende conservatieve behandelingen bij onvoldoende progressie na patiënteducatie, belastingadviezen en twaalf weken structurele oefentherapie (zie module Aanvullende conservatieve behandelingen PT).

Aanvullende conservatieve behandelingen PT

  • Behandel patellatendinopathie in eerste instantie alleen met patiënteducatie, belastingadviezen en oefentherapie (zie module Oefentherapie PT).
  • Overweeg om eventueel aanvullende conservatieve behandelingen (shockwave, zolen, patella bandjes, taping en dry needling) toe te voegen aan oefentherapie, indien oefentherapie alleen na tenminste 12 weken geen verbetering geeft.
  • Informeer de patiënt over gebrek aan bewezen effectiviteit van de aanvullende conservatieve behandelingen en beslis samen over eventueel aanvullende behandelingen.

Open chirurgie PT en PFP

  • Behandel patellofemorale pijn in eerste instantie alleen door middel van conservatieve therapie gedurende minimaal zes maanden (zie modules Oefentherapie PFP en Aanvullende conservatieve behandelingen PFP).
  • Behandel patellatendinopathie in eerste instantie alleen door middel van conservatieve therapie gedurende minimaal zes maanden (zie modules Oefentherapie PT en Aanvullende conservatieve behandelingen PT)